İlk Nobel Ödülü ve Nobel Tarihi

Hamit Soydaş

Nobel ödülü nedir? Nasıl ortaya çıkmıştır? Kimler tarafından verilir? Hangi dallarda verilir? İlk Nobel ödül’ü ne zaman ve kime verilmiştir?

Nobel Nedir?

Nobel Ödülü, 27 Kasım 1895 tarihinde kurulan ve 30 Aralık 1896 yılında Stocholm’de açıklanan vasiyetnamesiyle Alfred Nobel tarafından kurulan derneğin düzenlediği ve verdiği, insanlığa hizmet eden önemli kişileri ödüllendirmek amacını taşıyan bir ödüldür.

Nobel farklı bilim dalları için farklı komiteler tarafından verilen bir ödüldür. Komiteler ve ilgilendikleri dallar şu şekildedir;

Karolinska – Fizyoloji ve Tıp
İsveç Kraliyet Bilimler – Fizik, Kimya ve Ekonomi
Norveç Nobel Komitesi – Edebiyat

Ödüle layık görülen insan veya kurum bir miktar para, bir diploma ve bir madalya kazanmaktadır.

Bu Kişilerin Ödülleri Almalarına Hükümetleri İzin Vermedi

Almanya ‘zalim’ diktatör Adolf Hitler Hükümeti’nin, Gerhard Domagk (Fizyoloji veya Tıp, 1939), Richard Kuhn (Kimya, 1938) ve Adolf Butenandıt (Kimya, 1939)’ın Nobel ödüllerini almasına izin vermedi.

Nobel Ödülü’nü Reddettiler!

Rus yazar Boris Pasternak (Edebiyat, 1958) Sovyetler Birliği’nin de baskısından dolayı ödül almayı reddetmek zorunda kalmıştır.

Jean-Paul Sartre (Edebiyat, 1964) ve Le Duc Tho (Barış, 1973) ödül almayı reddeden diğer isimlerdir. Le Duc Tho, o dönem Vietnamın durumunu protesto amaçlı ödül almayı reddetmiştir. Öbür yandan dünyaca ünlü Sartre ise ömrü boyunca ödül almayı ve ödül sistemini reddetmiştir.

Alfred Nobel Kimdir?

Alfred Nobel 1833 yılında Stockholm şehrinde doğmuş olan İsveçli kimyacıdır. Nitrogliserin adlı maddeyi patlayıcı olarak kullanmanın yolları üzerine çalışmıştır. 30 yaşında 1863 yılında çok az miktarda Nitrogliserin yapmayı başarmıştır. Aylar süren çalışmaları üzerine talihsiz bir kaza yaşanmış ve laboratuar yerle bir olmuştur. Buna rağmen Nobel, çalışmalarına devam etmiştir ve 1864 yılında çalışmalarını sonuca bağlayarak Dinamit Barutu’nu buldu. 13 sene sonra “Balistit” adı verilen yeni ve gelişmiş bir barut tasarlamıştır. 1881 sensinde Paris şehrine taşınmıştır ve orada da bir fabrika açmıştır.

İlk Nobel Ödülü

İlk Nobel ödülleri 1901 yılında verilmeye başlanmıştır. Alfred Nobel’in 1895-1896 yıllarında kurduğu derneğin düzenlediği Nobel ödülü dünyanın en prestijli ödülüdür belki de. Marie Curie 1903 yılında Fizik dalında Nobel kazanan ilk kadın bilim insanıdır. Buna ek olarak Edebiyat dalında Nobel ödülü kazanan tartışmalı yazar Orhan Pamuk ve değerli bilim insanı Aziz Sancar şu ana kadar Nobel ödülü kazanmış olan Türk vatandaşlarıdır.

Nobel Ödülü Kazanan 10 Önemli Bilim Adamı

Albert EINSTEIN-1921 (Almanya ve İsviçre, 1879-1955) kuramsal fiziğe katkıları olan bu değerli bilim insanı aynı zamanda fotoelektriğin de mucididir.
Wilhelm Conrad RÖNTGEN-1991 (Almanya, 1845-1923) röntgen ışınının mucididir.
Wolfgang PAULİ-1945 (Avusturya, 1900-1958) “Pauli İlkesi” olarak da bilinen ‘dışarlama’ ilkesinin mucididir.
Donald Arthur GLASER-1960 (ABD, 1926- ) Glaser, 1960 yılında kabarcık odasını bulmuştur.
Dennis GABOR-1971 (İngiltere, 1900-1979) Gabor, holografik yöntemi keşfetmiş ve geliştirmiştir.
Antonie Henri BECQUEREL-1903 (Fransa, 1852-1908) radyoaktivitenin mucididir.
Sir James CHADWICK-1935 (İngiltere, 1891-1974) Nötron parçacığının mucididir.
Percy Williams BRIDFMAN-1946 (ABD, 1882-1961) olağanüstü basınç seviyelerine ulaşmayı mümkün kılan düzeneği icat etmiştir.
Aldred KASTLER-1966 (Fransa, 1902-1984) Atomlarda Hertz rezonanslarının çalışılmasına olanak sağlayan optik yöntemleri keşfetmiş ve geliştirmiştir.
Ernst RUSKA-1986 (Federal Almanya Cumhuriyeti, 1906-1988) Elektron optiği üzerinde çalışarak malatya escort elektron mikroskobunu keşfetmiştir.