Bir ülke ekonomisinin canlanması için toplam talebi artıracak yani geliri artıracak politikalar uygulanmalıdır. Toplam talebi artıracak politikalar ise maliye ve para politikalarıdır.
1.Maliye Politikaları
Devletin iktisadi, sosyal, siyasal, mali amaçlara ulaşmak için kullandığı politikalardır. Maliye politikalarını uygulayan kurum ise Hazine ve Maliye Bakanlığıdır. Ekonominin canlanması ve toplam talebi artırmak için genişletici maliye politikası uygulanmalıdır. Devlet, genişletici maliye politikasını uygulayabilmek için bazı araçlardan yararlanmaktadır. Bu araçlar şunlardır;
A. Kamu harcama politikaları
B. Vergi politikaları
C. Bütçe politikaları
D. Borçlanma politikaları
Kamu Harcama Politikaları
Ülke ekonomisini canlandırmak için talebi artırmak gerekir. Bu durum kamu harcamalarını artırarak ekonomiye sürülen paranın çoğalmasına neden olacak ve milli gelirde bir artış meydana getirecektir. Devletin mal ve hizmet alımlarını, yatırım harcamalarını, transfer harcamalarını artırması gerekmektedir. Örneğin; devlet memur maaşlarında zam yaparsa veya memur alımını artırırsa ülkede yaşayan bireylerin ellerine daha çok para geçecek aynı zaman işsizlik azalacaktır. Böylelikle ekonominin canlanması sağlanacaktır.
Vergi Politikaları
Ekonominin canlanması için vergi oranlarının düşürülmesi gerekmektedir. Vergi oranlarının azalması durumunda ülkede yaşayan kişilerin ödeyecekleri vergi oranı düşecektir. Bu durum ise ellerinde daha fazla para kalmasına sebep olacaktır. Ve bu kişiler ellerinde kalan parayı tüketim mallarını edinmek amacıyla kullanacaklar, nihayetinde toplam talebin artmasını sağlayacaklardır. Ve ekonomide canlanma meydana gelecektir.
Bütçe Politikaları
Bütçe açığı vererek ekonominin canlanması sağlanmalıdır. Bütçe açığı, devlet gelirlerinin giderlerinden az olmasıdır. Bütçe açığı, toplam talebi arttırıcı politikalardan bir tanesidir.
Borçlanma Politikaları
Devletin ekonomiyi canlandırması için borçlanması gerekebilir. Böylelikle atıl olan fonlar ve yatırıma dönüşmeyen tasarruflar devletin borçlanması suretiyle talep artırıcı şekilde kullanılır.
2. Para Politikaları
Para politikaları Merkez Bankası tarafından kontrol edilir. Ekonominin canlanması için genişletici para politikaları uygulanmalıdır. Reel para arzını arttırmak piyasaya para sürülmesine ve ekonominin canlanmasına yardımcı olur. Genişletici para politikası uygulamak için bazı araçlardan yararlanılır. Bu araçlar şunlardır;
A. Açık Piyasa İşlemleri
B. Reeskont Politikaları
C. Zorunlu Rezerv Oranı
Açık Piyasa İşlemleri
Merkez Bankası, ekonomik canlanmayı doğrudan alış veya repo işlemi yaparak genişletici para politikasıyla yapabilir. Doğrudan alış, Merkez Bankası’nın kıymetli kağıt alarak karşılığında piyasaya para sürmesidir. Doğrudan alış işlemleri piyasaya para sürülmesini sağladığı için ekonomide canlanma meydana getirir. Repo işlemleri ise belirli bir tarihte kıymetli evrakların geri alım vaadiyle satılmasıdır. Ekonomi piyasasında geçici likidite sıkışıklığını çözmek için kullanılır.
Reeskont Politikaları
Reeskont işlemi, bankaların elinde bulundurduğu senetleri Merkez Bankası’na kırdırarak likidite sağlanmasıdır. Merkez bankası reeskont oranını düşürerek toplam talebi artırıcı politikalar uygulayabilir. Böylelikle bankaların ellerindeki senetleri daha düşük oranda Merkez Bankası’na kırdırarak kişilere daha çok kredi vermesini sağlar. Piyasaya daha çok para sürüldüğü için ekonomide canlanma meydana getirecektir.
Zorunlu Rezerv Politikaları
Merkez Bankası’nın ekonominin canlanması için zorunlu rezerv oranını düşük tutması gerekir. Zorunlu rezerv oranı, bankaların kişilerin paralarını güvende olduklarını hissetmeleri için Merkez Bankası tarafından bankalardan belirli bir oranda aldığı teminattır. Zorunlu rezerv oranının düşük olması bankaların kişilere daha çok kredi vermesini sağlayacak ve toplam talebi artırarak ekonominin canlanmasına yardımcı olacaktır.
Ekonominin Canlanmasında Hangi Politika Uygulanmalı
Hangi politikanın uygulanacağı ülkenin mali, iktisadi, sosyal, siyasi durumları incelenerek karar verilmelidir. Genişletici maliye ve genişletici para politikaları aynı anda veya ayrı ayrı uygulanabilir. Reel ekonomi bakımından maliye politikası para politikasından daha etkindir. Finansal ekonomi alanında ise para politikası maliye politikasından daha etkindir. Para politikası ve maliye politikasının hangi alanda kullanacağı söz konusu etkinliklere göre değişmektedir.
İLGİNİ ÇEKEBİLECEK YAZILAR;